Zimową opowieść przeczytałem pod koniec poprzedniej zimy, w pierwszym
kwartale tego roku. Zawsze miałem słabość do powieści z wątkiem miłosnym, a gdy
łączy się z elementami fantastyki, wpadam jak śliwka w bigos. Premiera Zimowej
w polskim przekładzie zbiegła się z premierą filmu i było trochę głośno o
powieści. Ogólny zarys fabuły i urokliwa okładka kusiły mnie długo i w końcu
skusiły.
Co za fantastyczna książka! Takie było moje pierwsze wrażenie. Ten język,
opisy, postacie, krajobrazy, akcja, trochę jak ze snu, trochę jak u Dickensa.
Cudownie się czytało. Strona za stroną znikała niepostrzeżenie. Pierwszy z
momentów kulminacyjnych, scena na moście, wywoła przejściową gorączkę i
konieczność odłożenia Helprina na bok. Być może to był błąd. Może trzeba było
iść za ciosem, i z wypiekami na twarzy czytać dalej i tak siłą rozpędu gładko
dojść do końca. Nie ma co gdybać. Nie zrobiłem tak, i gdy po kilkudniowej
przerwie powróciłem do lektury, nie byłem już w stanie jej dalej strawić.
Realizm magiczny w wykonaniu amerykańskiego pisarza jest męczący i trochę
śmieszny. Tabuny postaci, nawymyślanych zupełnie niepotrzebnie, utrudniają
połapanie się w całości, kto jest kim i z kim, i jeszcze dlaczego, oraz kiedy.
Tak naprawdę nic tu nie jest ani realne, ani magiczne, tylko naciągane i szyte
grubymi nićmi. Irytuje zwłaszcza wielka, kochająca się i szczęśliwa rodzina,
jaką tworzą członkowie redakcji, ludzie którym zawsze wszystko się udaje odkąd spotkali na swojej drodze redaktora naczelnego, niemal boga.
Przypinanie Opowieści łatki arcydzieła literatury amerykańskiej jest nie
tylko przesadą, ale też ogromną krzywdą w stosunku do tych twórców, którzy w
przeciwieństwie do Marka Helprina byli lub są naprawdę wielkimi pisarzami, mieli coś
ważnego do przekazania i zrobili to w piękny sposób. W prozie Helprina,
przynajmniej tej niewielkiej próbce, nie ma nic wartościowego. Zwykła książeczka do kanapki rano, czy kotleta w południe. Naprawdę dziwią mnie zachwyty wygłaszane na jej temat. No chyba że jest
się Dorotą Wellman, i głupieje się po przeczytaniu czegoś więcej poza
scenariuszem kolejnego odcinka Dzień Dobry TVN.
